Avaliação do estilo de vida dos estudantes universitários do curso de medicina do município de Marabá-PA / Evaluation of the lifestyle of university students of medicine graduation in the municipality of Marabá-PA

Authors

  • Lorena dos Reis Rabelo
  • Cláudia Dizioli Franco Bueno
  • Maria Angelica Carneiro da Cunha

DOI:

https://doi.org/10.34117/bjdv7n6-543

Keywords:

Estilo de Vida, Estudantes de Medicina, Pesquisas e Questionários.

Abstract

Introdução: A medicina é vista como uma profissão de grande tradição histórica, sempre relacionada com prestígio e status e que promove uma alta remuneração salarial. Contudo, a graduação médica exerce efeitos negativos na saúde e no bem-estar biopsicossocial dos discentes. Método: Este estudo avaliou o estilo de vida dos acadêmicos do curso de medicina da Universidade do Estado do Pará (UEPA), do município de Marabá, no Estado do Pará. A pesquisa utilizou o instrumento de avaliação do estilo de vida “FANTASTICO”, que alcança um escore de 0 a 100 pontos. A depender do valor obtido, o estilo de vida é considerado “adequado” ou “inadequado”. Resultados: Entrevistou-se 114 discentes, ingressados na graduação entre 2014 e 2019; desses, 81,6% apresentaram hábitos “adequados”. Os domínios em que os alunos alcançaram maiores proporções de adequação foram os de ‘Cigarros e Drogas’ (93.0%), ‘Sono, Cinto de segurança, Estresse e Sexo seguro’ (86.0%), ‘Álcool’ (84.2%), ‘Família e Amigos’ (78.9%) e ‘Trabalho’ (66.7%). Já com relação às práticas inadequadas, essas foram preponderantes nos domínios ‘Tipo de comportamento’ (74,6%) e ‘Atividades’ (72,8%). Conclusão: Assim, apesar da alta prevalência de hábitos saudáveis entre os graduandos, o estímulo aos exercícios físicos e a técnicas de enfrentamento do estresse (como psicoterapia, grupos de suporte e meditação) são necessários para elevar o bem-estar e a saúde global dos futuros médicos.

References

Peruzzo AS, Cattani BC, Guimarães ER., Boechat LDC, Argimon IDL, Scarparo HBK. Estresse e vestibular como desencadeadores de somatizações em adolescentes e adultos jovens. Psicol Argum [periódico na Internet]. 2008 [acessado 2020 Mar 18]; 26(55): [cerca de 9 p.]. Disponível em: https://pdfs.semanticscholar.org/45dd/a2474e05fe04ae38e95f10767cecdcde5755.pdf

Morrison J, Moffat K. More on medical student stress. Med Educ [serial on the Internet]. 2001 [cited 2020 Mar 18]; 35: [about 2 p.]. Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1046/j.1365-2923.2001.00996.x

Santos JJA, Saracini N, Silva WC, Guilherme JH, Costa TA, Gonçalves e Silva MRA. Lifestyle of university students related to health: comparison between freshmen and seniors. ABCS Health Sci [serial on the Internet]. 2014 Fev [cited 2020 Mar 18]; 39(1): [about 7 p.]. Available from: https://www.portalnepas.org.br/abcshs/article/view/256

Paixão LA, Dias RM, Prado WL. Estilo de vida e estado nutricional de universitários ingressantes em cursos da área da saúde do Recife – PE. Rev Bras Ativ Fis Saúde [periódico na Internet]. 2010 Mar [acessado 2020 Mar 18]; 10(3): [cerca de 6 p.]. Disponível em: http://www.sbafs.org.br/_artigos/398.pdf

Silva DAS, Quadros TMB, Gordia AP, Petroski EL. Associação do sobrepeso com variáveis sócio-demográficas e estilo de vida em universitário. Ciênc, saúde coletiva [periódico na Internet]. 2011 Nov [acessado 2020 Mar 18]; 16(11): [cerca de 7 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/csc/v16n11/a20v16n11.pdf

Pacheco RL, Santos DAS, Gordia AP, Quadros TMB, Petroski EL. Sociodemographic determinants os university students’ lifestyles. Rev Salud Pública [serial on the Internet]. 2014 [cited 2020 Mar 18]; 16(3): [about 12 p.]. Available from: https://scielosp.org/article/rsap/2014.v16n3/382-392/en/

Souza FGM, Menezes MDGC. Estresse nos estudantes de medicina da Universidade Federal do Ceará. Rev Bras Educ Med 2005; 29(2):91-96.

Mota MC, Souza DA, Mello MT, Tufik S, Crispim CA. Estilo de vida e formação médica: impacto sobre o perfil nutricional. Rev Bras Educ Med [periódico na Internet]. 2012 [acessado 2020 Mar 18]; 36(3): [cerca de 11 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/rbem/v36n3/10.pdf

Moretti GS, Muniz PT, Tavares CM, Brunken GS, Farias Júnior JC, Farias ES. Prevalence of and factors associated with overweight among university students from Rio Branco, Acre – Brazil. Rev Bras Cineantropom Desempenho Hum [serial on the Internet]. 2014 Aug [cited 2020 Mar 18]; 16(4): [about 13 p.]. Available from: http://www.scielo.br/pdf/rbcdh/v16n4/1980-0037-rbcdh-16-04-00406.pdf

Loureiro EMF. Estudo da relação entre o stress e os estilos de vida nos estudantes de medicina. Universidade do Minho – Instituto de Educação e Psicologia (Tese de Mestrado em Psicologia). 2006 Jul [acessado 2020 Mar 18]; 32(2). Disponível em: http://repositorium.sdum.uminho.pt/bitstream/1822/6407/1/TESE%20DE%20MESTRADO%202006.pdf

Brandão CDG, Cunha FGC. Obesidade e fatores de risco associados em alunos de medicina de uma faculdade privada de Vitória – ES. Revista da Associação Brasileira de Nutrição [periódico na Internet]. 2012 [acessado 2020 Mar 18]; 4(1): [cerca de 7 p.]. Disponível em: https://rasbran.emnuvens.com.br/rasbran/article/view/123/101

Medina MG, Aquino R, Vilasbôas ALQ, Mota E, Pinto Júnior EP, Luz LA, Anjos DSO, Pinto ICM. Promoção da saúde e prevenção de doenças crônicas: o que fazem as equipes de Saúde da Família? Saúde debate [periódico na Internet]. 2014 Out [acessado 2020 Mar 18]; 38: [cerca de 15 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/sdeb/v38nspe/0103-1104-sdeb-38-spe-0069.pdf

Baldisserotto CM, Filho ES, Nedel F, Sakae TM. Problemas psiquiátricos menores e indicadores do uso problemático de álcool entre os estudantes de medicina da Universidade do Sul de Santa Catarina – UNISUL. Arq Catarin Med [periódico na Internet]. 2005 Out-Dez [acessado 2020 Mar 18]; 34(4): [cerca de 7 p.]. Disponível em: http://www.acm.org.br/revista/pdf/artigos/308.pdf

Amorim TC, Amorim MÊS, Guedes LAC, Ramalho SL, Rivera GA. Evaluation of alcohol addiction among Brazilian Northeast medical students through the alcohol use disorders identification test and the relation with body mass index and smoking. Rev Soc Bras Clin Med [serial on the Internet]. 2012 Set-Oct [cited 2020 Mar 18]; 10(5): [about 4 p.]. Available from: http://files.bvs.br/upload/S/1679-1010/2012/v10n5/a3141.pdf

Rodriguez Añes CR, Reis RS, Petroski EL. Versão brasileira do questionário “estilo de vida fantástico”: tradução e validação para adultos jovens. Arq Bras Cardiol [periódico na Internet]. 2008 [acessado 2020 Mar 18]; 91(2): [cerca de 8 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/abc/v91n2/v91n2a06.pdf

Nahas MV, Barros, MVG, Francalacci V. O pentáculo do bem-estar – base conceitual para avaliação do estilo de vida de indivíduos ou grupos. Rev Bras Ativ Fis Saúde [periódico na Internet]. 2000 [acessado 2020 Mar 18]; 5(2): [cerca de 12 p.]. Disponível em: http://rbafs.org.br/RBAFS/article/view/1002/1156

Esteves JVDC, Andreato LV, Moraes SMF, Prati ARC. Estilo de vida de praticantes de atividades físicas em academias da terceira idade de Maringá-PR. Conexões [periódico na Internet]. 2010 [acessado 2020 Mar 18]; 8(1): [cerca de 11 p.]. Disponível em: https://periodicos.sbu.unicamp.br/ojs/index.php/conexoes/article/view/8637758/5449

Barbosa RR, Martins MCG, Carmo FPT, Jacques TM, Serpa RG, Calil AO, Barbosa LFM. Estudo dobre estilos de vida e níveis de estresse em estudantes de medicina. Int J Cardiovasc Sci [periódico na Internet]. 2015 [acessado 2020 Mar 18]; 28(4): [cerca de 7 p.]. Disponível em: http://www.onlineijcs.org/english/sumario/28/pdf/v28n4a08.pdf

Tassini CC, Val GR, Candido SS, Bachur CK. Avaliação do estilo de vida em discentes universitários da área da saúde através do Questionário Fantástico. Int J Cardiovasc Sci [periódico na Internet]. 2017 Abr [acessado 2020 Mar 18]; 30(2): [cerca de 6 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/ijcs/v30n2/pt_2359-4802-ijcs-30-02-0117.pdf

Ribeiro IS, Silveira RP, Teixeira GS. Estilo de vida e bem-estar de estudantes da área da saúde. Enfermería Actual de Costa Rica [periódico na Internet]. 2018 Jun [acessado 2020 Mar 18]; 34: [cerca de 15 p.]. Disponível em: https://www.scielo.sa.cr/pdf/enfermeria/n34/1409-4568-enfermeria-34-67.pdf

Ríos R, Guillén DM. Conductas de riesgo relacionadas com enfermidades crónicas, depresión y rendimento escolar em estudiantes universitários. Rev Iberoam Edc Investi Enferm [periódico na Internet]. 2012 [acessado 2020 Mar 18]; 2(4): [cerca de 10 p.]. Disponívelem:https://www.enfermeria21.com/downloaded.php?key=UzkxY0d4dllXUnpMMk5sWkdsMGIzSnBZV3d2WVd4aFpHVm1aUzl3YjNKMGFXNW5MelV4TDNCa1ppOXZjbWxuYVc1aGJHVnpNVEkwTG5Ca1ppWm1aV05vWVQweU1ESXdNRE14T0RFNU5EZz1jR1JtUA%3D%3D

Waxman A. WHO global strategy on diet, physical activity and health. Food Nutr Bull [serial on the Internet]. 2004 [cited 2020 Mar 18]; 25(3): [about 11 p.]. Available from: https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/156482650402500310

Lessa SS, Montenegro AC. Avaliação da prevalência de sobrepeso, do perfil nutricional e do nível de atividade física nos estudantes de medicina da Universidade de Ciências da Saúde de Alagoas – UNCISAL. Rev Soc Bra Clin Med [periódico na Internet]. 2008 [acessado 2020 Mar 18]; 6(3): [cerca de 4 p.]. Disponível em: http://files.bvs.br/upload/S/1679-1010/2008/v6n3/a90-93.pdf

Figueiredo ET, Morais AM, Costa AMDD, Terra FS. Influência da rotina acadêmica na prática de atividade física em graduandos de medicina. Rev Bra Clin Med [periódico na Internet]. 2009 Jul [acessado 2020 Mar 18]; 7(3): [cerca de 3 p.]. Disponível em: http://files.bvs.br/upload/S/1679-1010/2009/v7n3/a174-176.pdf

Carneiro MNL, Lima PS, Miranda ML, Souza MAM. Estado nutricional de estudantes universitários associados aos hábitos alimentares. Rev Soc Bra Clin Med [periódico na Internet]. 2016 Abr-Jun [acessado 2020 Mar 18]; 14(2): [cerca de 5 p.]. Disponível em: http://www.sbcm.org.br/ojs3/index.php/rsbcm/article/view/199

Petribu MMV, Cabral PC, Arruda IKG. Estado nutricional, consumo alimentar e risco cardiovascular: um estudo em universitários. Rev Nutr [periódico na Internet]. 2009 [acessado 2020 Mar 18]; 22(6): [cerca de 10 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/rn/v22n6/v22n6a05.pdf

Marcondelli P, Costa THM, Schimitz BAS. Nível de atividade física e hábitos alimentares de universitários do 3º ao 5º semestres da área da saúde. Rev Nutr [periódico na Internet]. 2008 [acessado 2020 Mar 18]; 21(1): [cerca de 8 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/rn/v21n1/a05v21n1.pdf

Pereira DS, Souza RSD, Buaiz V, Siqueira MMD. Uso de substâncias psicoativas entre universitários de medicina da Universidade Federal do Espírito Santo. J Bras Psiquiatr [periódico na Internet]. 2008 [acessado 2020 Mar 18]; 57(3): [cerca de 8 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/jbpsiq/v57n3/06.pdf

Rocha LA, Lopes ACFMM, Martelli DRB, Lima VB, Martelli-Júnio H. Consumo de álcool entre estudantes de faculdades de medicina de Minas Gerais, Brasil. Rev Bras Educ Med [periódico na Internet]. 2011 Set [acessado 2020 Mar 18]; 35(3): [cerca de 7 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/rbem/v35n3/a10v35n3.pdf

Faria YO, Gandolfi L, Moura LBA. Prevalência de comportamentos de risco em adulto jovem e universitário. Acta Paul Enferm [periódico na Internet]. 2014 Dez [acessado 2020 Mar 18]; 27(6): [cerca de 6 p.]. Disponível em: http://www.scielo.br/pdf/ape/v27n6/1982-0194-ape-027-006-0591.pdf

Morgan HL, Petry AF, Licks PAK, Ballester AO, Teixeira KN, Dumith SC. The consumption of brain stimulants by medical students at a university in southern Brazil: prevalence, motivation, and perceived effects. Rev Bras Educ Med [serial on the Internet]. 2017 Jan [cited 2020 Mar 18]; 41(1): [about 8 p.]. Available from: http://www.scielo.br/pdf/rbem/v41n1/1981-5271-rbem-41-1-0102.pdf

Jalilian F, Matin BK, Alavijeh MM, Ataee M, Mahboubi M, Motlagh F, Aghaei A. Prevalence and factor related to Ritalin abuse among iranian medical college student: an application of theory of planned behavior. Res [serial on the Internet]. 2013 [cited 2020 Mar 18]; 85(4): [about 6 p.]. Available from: https://pdfs.semanticscholar.org/2b9b/beb730d3f27dae95dc4478c2f260e3e39266.pdf?_ga=2.76994453.147891814.1584551358-567703408.1584551358

Katsuura Y, Mcgrogan K. The abuse of stimulant drugs within the medical education setting. Royal College of Surgeons in Ireland Student Medical Journal [serial on the Internet]. 2013 [cited 2020 Mar 18]; 6(1): [about 5 p.]. Available from: https://pdfs.semanticscholar.org/1f22/77c862fa439dc2bda9f8f756a6f0e8ac88c9.pdf?_ga=2.43315365.147891814.1584551358-567703408.1584551358

Machado-Duque ME, Chabur JEE, Machado-Alba JE. Somnolencia diurna excesiva, mala calidad del sueño y bajo rendimiento académico en estudiantes de Medicina. Rev Colomb Psiquiatr [serial on the Internet]. 2015 Jul [cited 2020 Mar 18]; 44(3): [about 6 p.]. Available from: http://www.scielo.org.co/pdf/rcp/v44n3/v44n3a03.pdf

Meija CR, Valladares-Garrido MJ, Talledo-Ulfe L, Sánchez-Arteaga K, Rojas C, Arimuya JJ, Cruz B, Vilca ZP. Síndrome de burnout y factores associados em estudiantes de medicina: estúdio multicêntrico em siete facultades de medicina peruanas. Rev Chil Neuro-Psiquiatr [serial on the Internet]. 2016 Set [cited 2020 Mar 18]; 54(3): [about 8 p.]. Available from: https://scielo.conicyt.cl/pdf/rchnp/v54n3/art05.pdf

Clacides DAP, Didou RDN, Melo EVD, Oliva-Costa EFD. Burnout syndrome in medical internship students and its prevention with Balint Group. Rev Assoc Med Bras [serial on the Internet]. 2019 Nov [cited 2020 Mar 18]; 65(11): [about 6 p.]. Available from: http://www.scielo.br/pdf/ramb/v65n11/1806-9282-ramb-65-11-1362.pdf

Zonta R, Robles ACC, Grosseman S. Estratégias de enfrentamento do estresse desenvolvidas por estudantes de medicina da Universidade Federal de Santa Catarina. Rev Bras Educ Med [serial on the Internet]. 2006 Dez [cited 2020 Mar 18]; 30(3): [about 7 p.]. Available from: http://www.scielo.br/pdf/rbem/v30n3/04.pdf

Wolf TM. Stress, coping and health: enhancing well-being during medical school. Med Educ [serial on the Internet]. 1994 [cited 2020 Mar 18]; 28(1): [about 10 p.]. Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2923.1994.tb02679.x

Published

2021-06-23

How to Cite

Rabelo, L. dos R., Bueno, C. D. F., & da Cunha, M. A. C. (2021). Avaliação do estilo de vida dos estudantes universitários do curso de medicina do município de Marabá-PA / Evaluation of the lifestyle of university students of medicine graduation in the municipality of Marabá-PA. Brazilian Journal of Development, 7(6), 62132–62149. https://doi.org/10.34117/bjdv7n6-543

Issue

Section

Original Papers